Dilimize denetimsiz girmeye çalışan “metaverse” kavramı için bir Türkçe karşılık bulmamız gerekiyordu. Bulduğumuz karşılıklar* arasından öne çıkan “sanalötesi”nin, güncel uygulayım bilimini takip etmek ve Türkçe bilinci oluşturmak amacıyla onuncu sayımızın üst başlığı olmasına karar verdik.
Neden metaverse?
Maalesef “CD” için yoğun teker karşılığının önerilmesi bulut uygulayım biliminin kullanılmaya başlanmasından hatta evrimleşmesinden yıllar sonra gerçekleşti.
Önerinin teklif edildiği yılda yoğun tekerin ne olduğunu, niçin kullanıldığını bilmeye gerek duyan -dolayısıyla Türkçe bir karşılığa ihtiyaç duyan- insan sayısı bir hayli azdı. Bu öneri ayrıca uygulayım bilimini yakından takip eden çevrelerce de kabul görmedi. Ne yazık ki geç gelen karşılık, kuvvetli karşılık olmuyordu.
Biz de zamanında yapılan bu yanlışı tekrarlamamak için “metaverse” kavramının revaçta olduğu şu günlerde Türkçe bir karşılık önermenin doğru olduğuna inanıyoruz.
Peki neden sanalötesi?
Yukarıda neden “metaverse” için Türkçe bir karşılık gerektiğine değindim. Bu fıkrada ise karşılık olarak neden “sanalötesi”ni tercih ettiğimize değineceğim. Bir ıstılaha [terim] karşılık bulabilmemiz için önce o ıstılahın geçmişini ve mevcut durumunu kavramamız, ardından geleceği hakkında tahminler yapmamız gerekir. İnandığımız bu düşünceye istinaden toplulukça “metaverse” kavramı üzerinde fikir alışverişleri yaptık. Topluluğumuzun her üyesi öğretmen sıfatına büründü ve akabinde o zamana kadar “metaverse” ile ilgili bildiklerini ve araştırmalarını diğer üyelerle paylaştı. Sıra bana geldiğinde “metaverse” sayesinde insanların sanal kahramanlar oluşturabileceklerini ve oluşturdukları bu sanal kahramanlarla adeta ikinci bir yaşam sürebileceklerini dile getirdim. Konuşmamı tamamladıktan sonra kalemlerimizden Gaye Başsoy “Bu aynı Sims’e benziyor.” dedi. Kesinlikle haklıydı. Aslında “metaverse” temelleri Gta, Second Life, Sims gibi bilgisayar oyunlarında oluşturulan sanal evrenler ile çizgi romanlarda[!] ve kitaplarda inşa edilmiş diğer evrenleri bir çatı altında toplamayı ve aralarındaki bağlantıyı kurmayı hedefliyor. Ancak şirketler kendi maddi değerlerini artırmak ve tüm övgüleri toplamak için bu gerçeğin üzerini örterek, sanki sıfırdan evrenler dizisi oluşturuyorlarmış gibi reklamlar, açıklamalar yapıyorlar fakat bu düşüncem ana konudan saptığı için daha fazla uzatmayacağım. Kısacası “metaverse”, şimdiye kadar inşa edilmiş ve edilecek evrenleri önce sanallaştıracak ardından diğer sanal evrenlerle birleştirecek ve nihai sonuç olarak sanalın ötesine geçmiş olacak. Yani “sanalötesi” olacak.
- Sanalötesi dışında bulduğumuz ve önerdiğimiz karşılıklar: Üstevren, evrenötesi, ötegerçek.
(Derginin Onuncu Sayısını Okumak İçin Tıklayınız)
