“…Ama sabret, bu müzik[!] adalet için çalacak ve ben bu konçertoyu[!] adaletin bizden alındığı günlere ithaf ediyorum ve adalet gözettiğini söyleyen sahtekarlara tabii ki.”
V for Vendetta: Özgürlük Mücadelesinin Simgesi ve Guy Fawkes Mirası
V for Vendetta, 2005 yılında James McTeigue yönetmenliğinde beyaz perdeye taşınan, aynı adlı çizgi romandan[!] uyarlanan siyasi bir kâbuskent[distopya] filmidir[!]. Film, baskıcı bir yönetim altında yaşayan İngiltere’de bireysel özgürlüklerin yok edildiği karanlık bir dünyayı resmetmektedir. Başkahramanımız “V”, hem simgesel hem de gerçek anlamda bir isyan temsilidir. V’nin kullandığı maskenin[!] altında 1605 yılında İngiltere’de yasama meclisini [parlamento] havaya uçurma girişimiyle tanınan Guy Fawkes vardır. Maske, filmin ve kahramanın anlamını güçlendiren tarihsel bir anlama sahiptir.
“Beni öldürmeyi mi düşünüyordunuz? Bu maskenin altında etten ve kemikten bir beden yok. Sadece fikir var ve fikirlere kurşun işlemez.”
Guy Fawkes
Guy Fawkes, 1605 yılında İngiltere’de meclisi havaya uçurarak Katoliklerin[!] zulmüne karşı direniş göstermeyi amaçlayan “Barut Tuzağı’nın” [komplo] merkezi bir ismidir. O dönemde İngiltere’de Katolikler ağır baskı altındadır ve Fawkes’un eylemi, baskıya karşı bir özgürlük isyanıdır ancak bu eylem başarısız olmuştur. Guy Fawkes’ı hainlikle suçlamak ilk aşamada basit bir yargıdır çünkü Guy Fawkes baskı altındaki Katolikler için yapılan eylemlere öncülük etmiştir fakat yaptıkları için “Masum insanların hayatını tehlikeye atacak bir yıldırı [terör] hareketiydi” demek de yanlış değildir zaten bakış açısına göre kahraman ya da hain ilan edilmek fikir öncülerinin hazin sonudur. Bu nedenle İngiltere’de Guy Fawkes da hem ihaneti hem de direnişi simgeleyen karmaşık bir temsil haline gelmiştir. Filmde de V hem kahraman hem de şiddetli bir devrimcidir. O yüzden Guy Fawkes’u sadece “hain” diye görmek olayı hafifletir. Günümüzde özellikle İngiltere’de 5 Kasım’da “Guy Fawkes Gecesi” düzenlenir ve o maskeyle yapılan eylemler özgürlük ve baskıya karşı duruşu simgelemektedir.
V for Vendetta filminde, V kahramanının Guy Fawkes maskesi takması tesadüf değildir. V, baskıcı yönetime karşı verilen mücadeleyi ve bireysel özgürlüklerin önemini hatırlatmak için bu simgeyi seçmiştir. Bu maskeyle V, sadece geçmişteki direnişi değil, aynı zamanda günümüz ve gelecekteki baskı yönetimlerine karşı evrensel bir başkaldırıyı temsil etmiştir. V’nin Guy Fawkes maskesi, bireysel kimliği gizleyip toplumun bir simgeye dönüşmesinin en güçlü göstergesidir. Filmde “maskenin ardındaki herkes V’dir” anlayışı, bireysel direnişin halkın ortak direnişine dönüşebileceğini ve değişimin ancak birlikte hareket edildiğinde gerçekleşebileceğini anlatmaktadır. Bu, sadece siyasi bir direniş değil; aynı zamanda toplumda dayanışmanın ve bilinçli hareket etmenin önemini vurgulayan umut dolu bir bildiridir.
Hatırla!
“Gerçeğin gücü ile yaşadığım sürece kâinatı bile fethedebilirim.”
“V for Vendetta”, özgürlüğün, bireysel hakların ve adaletin, baskı ve korku altında nasıl yok olmaya yüz tuttuğunu sarsıcı biçimde göstermektedir. Film, baskıcı yönetimlerin nasıl bireyleri susturduğunu, düşünceyi nasıl denetlediğini ve halkı nasıl etkisi altında bıraktığını etkileyici sahnelerle ortaya koymaktadır. V *ise bu karanlık havanın içinde umudu, direnişi ve değişimi temsil etmektedir.
Filmin ana iletilerinden biri, özgürlüğün kolay kazanılmadığıdır. V’nin eylemleri, insanlara “korkma” çağrısıdır. Korku ve boyun eğme, siyasi üstünlüğün devamını sağlarken cesaret ve bilinçli direniş, baskıyı yıkmaktadır. V’nin mücadele yöntemi sert ve zaman zaman şiddetli olsa da bu onun ne kadar kararlı olduğunu ve zalim yönetimlere karşı adalet arayışını temsil etmektedir.
Aynı zamanda film, kimlik ve maskelerin gücüne de dikkat çekmektedir. V’nin Guy Fawkes maskesi, onun bireyselliğini gizleyip bir fikir ve hareketin simgesi haline gelmesini sağlamaktadır. V, bireysel direnişin toplu bir güce dönüşebileceğini göstermektedir. Filmde de halkın, kendi korkularını yenerek birleşmesi ve haklarına sahip çıkması gerektiği anlatılmaktadır.
“Geçmiş artık seni incitemez. İzin vermezsen…”
V, kendine filmde eşlik eden kadın başkahramanı yani Evey’i önce hapsetmiş, işkenceye benzer ruhani bir deneyim yaşatmıştır. Sonrasında V, Evey’in saçlarını keserek onun eski hayatını, korkularını ve toplumun ona dayattığı kimliği kırmak istemektedir. Saç, geleneksel kadın kimliğinin, hatta bazen özgürlüğün simgesidir. V, Evey’in kendi gerçek benliğiyle yüzleşmesini sağlamak için bu simgesel eylemi yapmıştır. Saç kesimi, o zor sürecin bir parçası, onun korkularını terk edip kendini yeniden doğurmasına izin veren bir dönüşüm anıdır. Bu sahne, Evey’in teslim olmaktan özgürleşmeye geçişinin simgesidir. Saçı kesilen Evey, artık etkisiz bir kurban değil, kendi ayakları üzerinde durabilecek, korkularını aşmış bir kadın olarak filme devam etmektedir. Kısacası, saç kesimi bir şiddet eylemi değil, yeniden doğuşu, özgürleşmeyi ve cesareti simgeleyen güçlü bir temsildir. Filmdeki en çarpıcı ve dönüştürücü sahnelerden de biridir.
Bireysel Özgürlük ve Devletin Gücü Dengesi
Film, bireysel özgürlükler ile devletin denetimi arasındaki hassas dengeyi çarpıcı bir şekilde ortaya koymaktadır. Baskıcı yönetimler, güvenlik gerekçesiyle vatandaşların haklarını hızla sınırlarken denge bozulduğunda toplum karanlığa sürüklenmektedir. V for Vendetta, özgürlüğün kolay kazanılmadığını ve devletin gücüne karşı bilinçli bir duruşun şart olduğunu göstermektedir. V’nin çarpıcı eylemleri, bu dengenin yeniden kurulması için atılmış sert ama gerekli adımlardır. Film, bugün de hâlâ tartışılan “güvenlik mi, özgürlük mü?” sorusuna güçlü bir cevap niteliğindedir.
Baskıcı yönetimlerin halkı denetleyebilmek için kullandığı araçlardan biri basındır. Yalan ve değiştirilmiş haberlerle halkın gerçeklerden koparılması, özgür düşüncenin önündeki en büyük engeldir. V for Vendetta, basının bir eylem silahına dönüşmesiyle ne denli tehlike arz ettiğini ve bireylerin bu tehlikeye karşı uyanık olması gerektiğini vurgulamaktadır. Günümüz dünyasında sahte haberlerin ve oynanmış haberlerin yaygınlığı göz önüne alındığında bu vurgu daha da anlam kazanmaktadır. V for Vendetta, yalnızca geçmişin baskıcı yönetimlerine dair bir yansıma değil, aynı zamanda günümüz ve geleceğe yönelik önemli bir uyarıdır. Uygulayım biliminin [teknoloji] gözetim amaçlı kullanılması, bireysel hakların tehdit altında kalışı ve toplumların denetlenme biçimleri filmde güçlü bir şekilde yer alır. Bu nedenle film, sadece bir kâbuskent anlatısı değil, aynı zamanda çağcıl dönemde özgürlük ve el erkine [demokrasi] sahip çıkma çağrısıdır.
Sonuç olarak, V for Vendetta, “Guy Fawkes” mirasını günümüzle buluşturan, özgürlük, adalet ve direniş konularını evrensel ve zamansız bir şekilde işleyen güçlü bir yapıttır. Film, bireyin cesur duruşunu, toplumsal mücadelenin önemini ve özgürlüğün kıymetini anlatırken, izleyiciyi durağanlıktan kurtarıp bilinçli bir direnişe çağırmaktadır. Guy Fawkes’un başarısız Barut Tuzağı bile zamanla özgürlük simgesine dönüşmüşken, V for Vendetta da çağcıl dünyada umudun ve değişimin en güçlü anlatılarından biri olarak kalacaktır.
